PSA-test

Het bloed kan worden onderzocht op stoffen die kenmerkend zijn voor prostaataandoeningen: PSA (Prostaat Specifiek Antigeen). De PSA-test meet de hoeveelheid Prostaat Specifiek Antigeen (PSA) in uw bloed. PSA, een eiwit dat in de prostaat wordt gemaakt heeft een functie voor het sperma. Er lekt van uit de prostaat een kleine hoeveelheid van dit eiwit in het bloed en kan worden gemeten.

Verhoogde PSA-waarde

Boven de vijftig jaar blijken twee op elke tien mannen een verhoogde PSA-waarde te hebben. Die verhoogde waarde kán op prostaatkanker wijzen, maar komt ook voor bij een goedaardige prostaatvergroting, een urineweginfectie of een prostaatontsteking. Daarom is bij een verhoogde PSA-waarde altijd aanvullend onderzoek nodig. Echter, hoe hoger de PSA-waarde is, des te aannemelijker het is dat er sprake is van prostaatkanker. Lees meer informatie over PSA-waarde.

Wanneer wordt dit onderzoek gedaan?

Het PSA wordt bepaald als er gezocht gaat worden naar prostaatkanker. De bepaling van het PSA als screening of bevolkingsonderzoek kent voor- maar ook nadelen en zal niet standaard worden gedaan. De PSA-test gebeurt door middel van bloedafname.

Uitkomst van het bloedonderzoek

Het PSA kan verhoogd zijn bij prostaatontsteking, prostaatvergroting en prostaatkanker. De PSA normaalwaarden verschillen helaas per laboratorium, waardoor vergelijking tussen verschillende ziekenhuizen soms lastig is. De waarde van het PSA is veelal ook leeftijdsafhankelijk. Met het ouder worden en het groeien van de prostaat zal ook het PSA stijgen. 

Beoordelen PSA-waarde

De PSA-waarde ligt gemiddeld tussen nul en vier nanogram/liter, afhankelijk van de leeftijd. Het is dan niet aannemelijk dat u nu prostaatkanker heeft. Een uitslag hoger dan vier is vaak een reden om nader onderzoek te doen. Overigens zijn er in de vele ziekenhuizen verschillende bepalingsmethodes, die allen hun eigen, dus ook verschillende, normaalwaarden hebben. Dit maakt een beoordeling lastig. Circa tachtig procent van de mannen van vijftig jaar en ouder heeft een normale PSA-waarde. Toch kan iemand met een normale uitslag prostaatkanker hebben: bij een op honderd mannen komt dat voor.

Vervolg

De uitslag van het PSA is meestal niet eenduidig en wordt door de behandelaar met de patiënt besproken. Bij een niet-verhoogde en niet stijgende PSA-waarde is geen verdere actie nodig. Afhankelijk van uw leeftijd of PSA-waarde kunt u, in overleg met uw arts, overwegen de test na enkele jaren te herhalen. Als de PSA-waarde verhoogd is (hoger dan vier) of bij herhaling stijgt, is nader onderzoek door een specialist nodig om na te gaan wat de oorzaak van de verhoging is.

Andere factoren

Voor het advies over het vervolg, betrekt de arts bij elke uitslag diverse factoren, zoals uw leeftijd, eventuele ziektes die uw conditie nadelig beïnvloeden en de PSA-waarde. Het is dus niet alleen de PSA-waarde die bepaalt of u het advies krijgt u verder te laten onderzoeken.