Wetenschappelijk onderzoek reumatologie en klinische immunologie

Onderzoeken waar wij aan deelnemen

• >

  Spierreuma (polymyalgia rheumatica)

  De reumatologen van ZGT hebben specifieke expertise en interesse in spierreuma, polymyalgia rheumatica (PMR) genoemd. Om deze reden nemen wij regelmatig deel aan wetenschappelijk onderzoek op het gebied van PMR. Spierreuma ontstaat voornamelijk boven het 50ste  levensjaar en is daarmee de meest voorkomende reumatische ontstekingsaandoening bij volwassenen. Vrouwen krijgen de ziekte vaker dan mannen. De aandoening wordt gekenmerkt door klachten van continue pijn en stijfheid van de schouder/nek- en bekken/heupgordel. Deze klachten worden echter ook gezien bij artrose en ontstekingsreuma (reumatoïde artritis) waardoor het stellen van diagnose soms lastig is. 5-20% van de PMR patiënten hebben daarnaast klachten van reuscelarteriïtis (RCA). 

  Op het gebied van wetenschappelijk onderzoek bij reuscelarteriitis/polymyalgia rheumatica werken wij onder andere intensief samen met het Vasculitis Expertisecentrum Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), de Universiteit Twente (UT) en afdeling radiologie/nucleaire geneeskunde (MRON) van ZGT.

  1. Leflunomide onderzoek in polymyalgia rheumatica

  2. Saphyr studie: Sarilumab onderzoek bij PMR

  Uitgebreide informatie

  1. Leflunomide onderzoek in polymyalgia rheumatica

  De klachten worden veroorzaakt door ontstekingen in de pezen, peesscheden, slijmbeurzen en soms van gewrichten. Meestal zijn de klachten aan beide kanten aanwezig, maar ze kunnen ook aan één kant beginnen. Het is nog onduidelijk hoe PMR ontstaat. Wel is bekend dat het niet erfelijk is.

  De huidige behandeling van PMR bestaat uit langdurig (meestal meerdere jaren) met prednisolon. Omdat deze behandeling niet bij alle patiënten het gewenste resultaat geeft wordt gezocht naar andere behandelmogelijkheden. Bovendien zijn aan de huidige behandeling met prednisolon op korte en lange termijn ook nadelen verbonden, zoals het risico op het ontstaan van suikerziekte, hoge bloeddruk, overgewicht en botontkalking. Uit eerdere (voorlopige) onderzoeken is gebleken dat het medicijn leflunomide een gunstig effect heeft bij mensen met PMR. Dit medicijn wordt onder andere met succes gebruikt bij de behandeling van reumatoïde artritis (gewrichtsreuma).

  Vanaf september 2018 wordt door onderzoekers van de afdelingen reumatologie van ZGT en Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) een wetenschappelijk onderzoek gestart waarin wij echt willen bewijzen dat leflunomide werkzaam is bij PMR. Leflunomide zou de klachten van PMR kunnen verminderen en ervoor kunnen zorgen dat u minder (lang) Prednisolon hoeft te gebruiken waardoor het risico op bijwerkingen/complicaties hiervan afneemt. Mensen die minder dan vier weken PMR hebben, de diagnose van hun arts hebben gekregen en geen prednisolon gebruiken, of de prednisolon niet langer dan één week gebruiken kunnen hieraan deelnemen. Wilt u weten of u ook in aanmerking komt voor dit onderzoek of heeft u andere vragen, neem dan contact op met uw reumatoloog.

  De polikliniek consulten voor dit onderzoek vinden alleen plaats in Almelo. U dient hiervoor dus naar Almelo te komen.

  2. SAPHYR studie: Sarilumab onderzoek bij PMR

  Het onderzoek is per augustus 2019 gestart. Inclusie is inmiddels per 21-07-2020 gesloten. Het is dus niet meer mogelijk om patiënten voor dit onderzoek aan te melden!

  Doel van het onderzoek

  Het doel is om te onderzoeken hoe veilig en werkzaam het nieuwe middel sarilumab is voor de behandeling van polymyalgia rheumatica. In dit onderzoek wordt sarilumab (of placebo=geneesmiddel zonder werking) samen met prednison onderzocht. We willen onderzoeken of patiënten die sarilumab innemen, hun corticosteroïden (zoals prednisolon) sneller kunnen afbouwen terwijl de symptomen van polymyalgia rheumatica onder controle blijven. Het onderzoek bekijkt ook of een korter gebruik van prednisolon de bijbehorende bijwerkingen hiervan kan verminderen.

  Deelnemers

  Doelgroep: patiënten met polymyalgia rheumatica waarbij het afbouwen van prednisolon niet of onvoldoende mogelijk is.

  Polymyalgia rheumatica wordt behandeld met corticosteroïden (zoals bijvoorbeeld prednisolon). Als uw symptomen onder controle zijn en uw arts geen aanwijzingen meer heeft voor ziekteactiviteit, dan zal uw arts de dosis corticosteroïden geleidelijk verlagen tot de laagste dosis waarmee uw ziekte rustig wordt gehouden. Hiervoor kan het nodig zijn om gedurende 2–3 jaar een lage dosis corticosteroïden te gebruiken.

  Helaas kan zelfs deze lage dosis corticosteroïden veel bijwerkingen veroorzaken, zoals een hoog bloedsuikergehalte, gewichtstoename, slapeloosheid, botontkalking, hoge bloeddruk, spierzwakte, dunner worden van de huid en blauwe plekken.
  Interleukine-6 (IL-6) is een eiwit in het afweersysteem waarvan is aangetoond dat het een belangrijke rol speelt bij polymyalgia rheumatica. Het kan daarom bij de behandeling van polymyalgia rheumatica goed zijn om dit IL-6-eiwit te blokkeren, zoals in recente onderzoeken is aangetoond. Sarilumab, het onderzoeksmiddel in dit onderzoek, is een middel (een zogeheten monoklonaal antilichaam) dat dit IL-6-eiwit kan blokkeren.

  De polikliniek consulten voor dit onderzoek vinden alleen plaats in Almelo. U dient hiervoor dus naar Almelo te komen.

• >

  Reuscelarteriitis

  De reumatologen van ZGT hebben specifieke expertise en interesse in reuscelarteriitis (RCA). Om deze reden nemen wij regelmatig deel aan wetenschappelijk onderzoek op het gebied van RCA.
  Reuscelarteriitis, in het Engels giant cell arteritis (GCA) en vroeger arteriitis temporalis (AT) genaamd, is de meest voorkomende vorm van bloedvatontsteking (ook wel vasculitis) waarbij bepaalde slagaders aangedaan zijn. De ziekte komt vooral voor bij mensen boven de 50 jaar. Door de ontsteking raken slagaders vernauwd. Hierdoor stroomt er minder of zelfs geen bloed meer door de aangedane slagader. Ook kan zich een bloedstolsel vormen waardoor de bloeddoorstroming zelfs niet meer mogelijk is. In omliggende weefsels ontstaat hierdoor een tekort aan zuurstofrijk bloed. Deze doorbloedingsstoornis veroorzaakt vervolgens klachten bij de patiënt die zelfs ernstig kunnen zijn (zoals blindheid). 40-60% van de RCA patiënten hebben daarnaast klachten van spierreuma (polymyalgia rheumatica).

  Op het gebied van wetenschappelijk onderzoek bij reuscelarteriitis/polymyalgia rheumatica werken wij onder andere intensief samen met het Vasculitis Expertisecentrum Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), de Universiteit Twente (UT) en afdeling radiologie/nucleaire geneeskunde (MRON) van ZGT.

  1. ZGT GET cohort

  De Ziekenhuis Groep Twente Giant cell arteritis Early in Twente Cohort (The ZGT GET cohort) is een onderzoek wat gedaan wordt door de afdeling reumatologie van ZGT.

  2. Beeldvorming voor de diagnostiek van reuscelarteriitis

  Het doel van dit onderzoek is om te bepalen welke manier van beeldvorming we het beste kunnen gebruiken om reuscelarteriitis aan te tonen.

  3. SELECT-GCA studie

  Fase 3 studie naar veiligheid en effectiviteit van Upadacitinib in patiënten met Giant Cell Arteritis (= reuscelarteriitis / arteriitis temporalis).

  Uitgebreide informatie

  1. ZGT GET cohort

  Doel en achtergrond van het onderzoek

  Het doel van dit onderzoek is om beter inzicht te krijgen in de aandoening reuscelarteriitis (RCA) vanaf het moment van de eerste klachten tot en met het verloop van de ziekte gedurende de eerste vijf jaar. Het verzamelen van gegevens gedurende deze periode van RCA kan bijdragen aan meer kennis over de aandoening. Uiteindelijk kan dit bijdragen aan het eerder vaststellen de ziekte RCA en betere zorg. Voor dit onderzoek zijn ongeveer 100 patiënten nodig die uiteindelijk RCA blijken te hebben.

  Wat meedoen inhoudt

  U hoeft niet te voldoen aan bepaalde eisen om mee te doen. Wanneer uw arts denkt dat u mee kunt doen, dan ontvangt u een informatiebrief. U kunt dan besluiten of u hieraan deel wilt nemen. Als u besluit mee te doen, duurt het onderzoek ongeveer vijf jaar voor u. De meeste gegevens die we voor het onderzoek nodig hebben, worden normaal al door uw arts gevraagd en nagekeken tijdens het bezoek. We vragen dus vooral of we deze gegevens mogen gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek. Dit kost u geen extra tijd. Het onderzoek heeft geen invloed op uw behandeling. De studie eindigt na vijf jaar, óf wanneer uw arts bezoeken aan onze afdeling niet meer nodig vindt (bijvoorbeeld wanneer blijkt dat u geen RCA heeft).

  We willen u daarnaast vragen om een aantal vragenlijsten in te vullen zodat we meer weten over de invloed van de ziekte op u. Dit is in het kader van het wetenschappelijk onderzoek. Dit zal u ook extra tijd kosten. Dit zal 30 tot 60 minuten per keer in beslag nemen. De vragenlijsten worden gedurende de eerste twee jaar vier maal aan u gestuurd om in te vullen.

  Wilt u meer informatie over dit onderzoek overleg dan met uw arts. Zodra u deelneemt aan dit onderzoek ontvangt u aanvullende schriftelijke informatie.

  2. Beeldvorming voor de diagnostiek van reuscelarteriitis

  Achtergrond van het onderzoek

  Het is belangrijk om reuscelarteriitis (RCA) zo snel mogelijk te behandelen om het risico op complicaties zoals blindheid te verminderen. Wanneer er een verdenking is op RCA dan zal de patiënt, in afwachting van diagnostiek (=onderzoeken die ingezet worden om een diagnose te kunnen stellen), zo snel mogelijk behandeld worden met glucocorticoïden (prednisolon). Dit gaat helaas gepaard met een verhoogd risico op overbehandeling, aangezien een deel van de behandelde patiënten naar aanleiding van diagnostiek uiteindelijk geen RCA blijkt te hebben. Op dit moment zijn er nog weinig methodes beschikbaar om RCA snel op te kunnen sporen. Daarom zijn wij gestart met het doen van onderzoek naar verschillende manieren van beeldvorming (echografie van verschillende slagaders bij het hoofd en oksels, PET-CT-scan van het gehele lichaam, MRI-scan van het hoofd) om sneller en beter vast te kunnen stellen of er sprake is van RCA of juist niet. Dit voorkomt onnodig behandeling met glucocorticoïden.

  Doel van het onderzoek

  Het doel van dit onderzoek is om te bepalen welke manier van beeldvorming we het beste kunnen gebruiken om RCA aan te tonen. Hiervoor zal u naast de reguliere zorg, waar het maken van een echografie bij hoort, twee extra scans ondergaan. Dit zijn de MRI- en de PET-CT-scan. Deze technieken zijn algemeen bekend en gebruiken wij zowel bij RCA als andere aandoeningen. Verder gaat uw reguliere zorg bij uw eigen behandelend reumatoloog gewoon door. Alle patiënten die een verdenking op RCA hebben komen voor deze studie in aanmerking. De echografie vindt alleen in Almelo plaats. De twee extra scans zullen binnen drie tot vijf werkdagen plaatsvinden in Hengelo. Een uitrijkaart wordt ter beschikking gesteld.

  Wilt u weten of u ook in aanmerking komt voor dit onderzoek of heeft u andere vragen, neem dan contact op met uw reumatoloog.

  3. SELECT-GCA studie

  Fase 3 studie naar veiligheid en effectiviteit van Upadacitinib in patiënten met Giant Cell Arteritis (= reuscelarteriitis / arteriitis temporalis).

  Achtergrond van het onderzoek

  De behandeling van reuscelarteriitis bij volwassenen is afhankelijk van de mate en ernst van de ziekte en bestaat nu voornamelijk uit een behandeling met glucocorticoïden (prednisolon). Ondanks dat veel verschijnselen bij een behandeling met prednisolon verdwijnen zijn er altijd patiënten die onvoldoende op de behandeling reageren, opvlammingen hebben, bijwerkingen ontwikkelen of niet zonder prednisolon kunnen. Daarnaast kan het langdurig gebruik van prednisolon ook nadelige gevolgen veroorzaken. Daarom is er een grote behoefte aan nieuwe behandelingen voor deze ziekte.

  Voor dit groot internationaal onderzoek zijn 420 proefpersonen uit verschillende landen nodig. In Nederland zullen naar verwachting 12 proefpersonen meedoen.

  Doel van het onderzoek

  Het doel van dit onderzoek is uitzoeken hoe veilig en werkzaam het nieuwe middel upadacitinib is in combinatie met een glucocorticoïde (prednisolon) afbouwschema voor de behandeling van reuscelarteriitis. Upadacitinib is een onderzoeksmiddel. Dit betekent dat het door de regelgevende instanties nog niet is goedgekeurd is voor regulier gebruik. Dit middel  kan (buiten onderzoek) nog niet worden voorgeschreven door artsen. De werking van upadacitinib vergelijken we met de werking van een placebo. Een placebo is een middel zonder werkzame stof, dus een ‘nepmiddel’.

  Wilt u weten of u ook in aanmerking komt voor dit onderzoek of heeft u andere vragen, neem dan contact op met uw reumatoloog.

  De polikliniek consulten voor dit onderzoek vinden alleen plaats in Almelo. U dient hiervoor dus naar Almelo te komen.

• >

  Ontstekingsreuma (reumatoïde artritis)

  De reumatologen van ZGT nemen regelmatig deel aan wetenschappelijk onderzoek op het gebied van ontstekingsreuma (reumatoïde artritis)

  1. De zorg voor uw reumatoïde artritis 

  2. REDO studie bij reumatoïde artritis

   

  Uitgebreide informatie

  1. De zorg voor uw reumatoïde artritis 

  Achtergrond en doel van het onderzoek

  Het doel van dit onderzoek is inzicht krijgen in de zorg voor mensen met reumatoïde artritis. Onderzoekers van de afdeling IQ health care van het RadboudUMC en de Sint Maartenskliniek te Nijmegen hebben dit onderzoek opgezet , in op dracht van Zorginstituut Nederland. We willen weten welke zorg u heeft gekregen en hoe u dit heeft ervaren. Er doen meerdere ziekenhuizen in Nederland mee aan de studie. Onderwerpen zijn onder andere uw behandeling, controles door uw zorgverleners, en de informatie die u krijgt over uw reuma.

  Hoe verloopt het onderzoek?

  U wordt voor deelname aan dit onderzoek door ons benaderd. Doet u mee met het onderzoek? Dan houdt dat in dat u de bijgevoegde vragenlijst invult en toestemming geeft voor het verzamelen van gegevens uit uw medische dossier. De ingevulde vragenlijst en het ondertekende toestemmingsformulier stuurt u op in de bijgevoegde antwoordenvelop. Een postzegel is niet nodig. Daarmee is uw deelname aan het onderzoek voltooid.

  Deze studie is inmiddels gesloten, deelname is niet meer mogelijk!

   

  2. REDO studie bij reumatoïde artritis

  De vakgroep reumatologie van ZGT heeft deelgenomen aan de REDO studie. Dit is een onderzoek naar de effecten van een lagere dosis rituximab (MabThera, Truxima of Rixathon) bij patiënten met reumatoïde artritis (RA).
  Ongeveer 70.000 mensen in Nederland zijn onder behandeling bij een reumatoloog voor hun RA. Van hen gebruiken 3.000 patiënten het innovatieve geneesmiddel rituximab. Dit is veilig en effectief, maar geeft ook iets meer kans op infecties en gaat gepaard met forse medicijnkosten. Dit onderzoek is het eerste ter wereld naar welke ultra lage dosis van deze ‘biological’ het beste werkt en het minst schadelijk is. Uit het onderzoek is gebleken dat een fors lagere dosis van deze biological (tot één vijfde van de dosis) vrijwel hetzelfde effect geeft en 50 procent minder infecties. Dat scheelt in Nederland honderden infecties en vier tot zeven miljoen aan medicatiekosten per jaar.
  
  Dit onderzoek is genomineerd voor de wetenschaps- en innovatieprijs 2021 van de Federatie Medisch Specialisten. Meer informatie hierover vindt u op de website van de Federatie Medisch Specialisten. 

• >

  Systemische lupus erythematosus onderzoek

  Patiënten met systemische lupus erythematodes (SLE) hebben een wisselende ziektelast. Evaluatie van zorg is nodig om de ziekte effectief te behandelen in termen van ziektelast, kwaliteit van leven en kosten.

  Uitgebreide informatie

  Voor zeldzame ziekten zoals SLE is systematische nationale verzameling van gegevens in de praktijk nodig. Hiervoor is het Dutch Autoimmune disease Register (DAiRE) opgezet. Alleen dan verkrijgen wij kennis over ziekteactiviteit en schade, effect en bijwerkingen van (nieuwe) medicatie, kwaliteit van leven, arbeid, en zorgconsumptie. De gegevens worden gecodeerd in het landelijke register opgenomen om privacy te waarborgen. Via dairegistry.nl kunnen zowel uw reumatoloog als u zelf inloggen om uw gegevens in te voeren en in te zien.

• >

  Beeldvormend onderzoek

  Verbeterde röntgenfoto’s van handen en voeten

  Uitgebreide informatie

  Bij verschillende gewrichtsziekten is het belangrijk om eventuele schade aan gewrichten te meten met röntgenfoto’s. Om deze foto’s steeds op dezelfde manier te maken hebben wij in samenwerking met de Universiteit Twente mallen ontwikkeld voor hand- en voetfoto’s.

  Ook wordt gewerkt aan automatische beeldanalyse van hand- en voetfoto’s. Voor deze onderzoeken worden geen extra foto’s gemaakt. Als foto’s van u op de universiteit worden gebruikt zullen uw naam en geboortedatum niet zichtbaar zijn.