Met doelgerichte activiteiten blijven patiënten tijdens hun opname fitter

Een ziekenhuisopname heeft vaak veel impact. Voor kwetsbare ouderen of voor patiënten die voor een langere periode worden opgenomen zijn de gevolgen meestal groot. Zij kunnen uit balans raken en vaak zijn zij langere tijd minder actief. En daardoor neemt ook hun lichamelijke of geestelijke gezondheid af. Het is dus belangrijk om ook tijdens de opname actief te blijven. Activiteitentherapie helpt en ondersteunt hierbij.

In ZGT is een team van zes enthousiaste en betrokken activiteitentherapeuten verbonden aan de afdeling geriatrie. Zij helpen medisch specialisten om een goed totaalbeeld te krijgen van het functioneren van de patiënten. Daarnaast hebben oudere patiënten veel voordeel bij activiteitentherapie. Het helpt hen bij het ontwikkelen en behouden van vaardigheden. En ondersteunt hen om nog zoveel mogelijk dingen zelf te kunnen doen.

Therapie tijdens activiteiten

Iemand die denkt dat de therapeut helpt met het bezighouden van patiënten heeft het mis! Dat werd tijdens het gesprek met activiteitentherapeuten Mandy Morssink en Tine Rikhof direct duidelijk. Mandy en Tine vertellen graag over de activiteiten die zij bieden. En dat de verschillende dingen die zij de patiënten laten doen altijd gericht zijn op therapie.

Mandy begon twee en een half jaar geleden bij ZGT. Daarvoor werkte zij ruim twaalf jaar in de gehandicaptenzorg. Zij vond een ziekenhuis altijd al heel interessant. De meeste documentaires of series over een ziekenhuis heeft ze wel gezien. “Ik solliciteerde dan ook direct op de vacature bij ZGT. Het leek mij de ideale baan. En dat is het ook. Wij werken vooral met oudere patiënten. Het menselijke contact en het echt van betekenis zijn voor hen die extra zorg nodig hebben, maakt mijn werk zo leuk”, vertelt ze.

Tine kent het ziekenhuis als haar eigen broekzak. Ze begon als pedagogisch medewerker op de kinderafdeling en is al weer 22 jaar werkzaam als activiteitentherapeut: “het werk is nooit saai, de mensen zijn zo verschillend en iedere dag leer ik wel weer wat bij.”

Kijken naar de mens achter de patiënt

“Het is zo mooi om te zien wat er gebeurt als je belangstelling toont. Mensen bloeien op als ze zich gezien voelen. Door je oprecht te bekommeren om hun welzijn ontstaat er altijd iets. Wij stellen vragen over het werk dat men doet of deed. Maar ook over de plek waar men is opgegroeid. Of over de familie en hobby’s. Zo komen we erachter wie de patiënt is en wat voor hem belangrijk is. Daar sluiten wij dan bij aan. Dat is niet altijd eenvoudig. Veel patiënten hebben een speciale aanpak nodig, Zoals patiënten met psychische- of gedragsproblemen. Dit maakt het werk extra uitdagend.”

Praten gaat gemakkelijker als je iets aan het doen bent

Activiteitentherapeuten hebben een hbo-opleiding Social Work afgerond. Zij zijn opgeleid om de zorgvraag met creativiteit en vernieuwing aan te pakken. De bezigheden zijn het middel om het geheugen, de stemming en het gedrag te observeren. Mandy: “Elke activiteit of handeling heeft een doel. Tijdens een simpel lijkend spel, kijken wij in hoeverre iemand vooruit kan denken en inzicht laat zien. Soms wil iemand tijdens de activiteit praten over zijn ziekte, soms ook niet. We merken dat mensen makkelijker praten als ze ergens mee bezig zijn. Tijdens de bezigheden hebben wij de tijd om te luisteren en echte aandacht te geven. Soms geeft het een stuk acceptatie of helpt het bij de verwerking. Het kan ook zorgen voor meer rust of zelfvertrouwen. Het weer dingen laten doen kan enorm ondersteunend werken.”

De kracht van groepstherapie

Naast geheugenactiviteiten is er ook aandacht voor bewegen. Hierdoor blijft men zowel lichamelijk als geestelijk actief. Andere voorbeelden van de activiteiten zijn: muziek, creativiteit en ontspanningsoefeningen. Dat kan alleen of in een groep. “Bij groepstherapie zien we dat het sociale aspect vaak veel goed doet”, vertelt Mandy. “Sommigen hebben een eenzaam bestaan en zie je echt genieten van het reageren op elkaar, het samenzijn en samendoen. Daarnaast kan contact met anderen in dezelfde situatie helend werken. Groepstherapie vindt altijd plaats in de therapieruimte. Individuele therapie kan ook op de kamer van de patiënt. Als mensen te ziek zijn, op de intensive care of in isolatie moeten verblijven gaan wij naar de patiënt toe. De tijdsduur van de diverse sessies verschilt ook. En varieert van maximaal 10 minuten tot een uur.”

Een lach en een traan

We vragen de therapeuten wat hun vak zo mooi maakt. “Ieder mens is anders”, wordt er gelijk geantwoord. “Daarnaast krijg je te maken met veel verschillende ziektebeelden. Je leert dus elke dag wel wat nieuws. De samenwerking met collega’s die gespecialiseerd zijn in andere vakgebieden is heel prettig. Het zoeken naar datgene waar de patiënt veel baat bij heeft blijft een uitdaging. Is er behoefte aan ontspanning, afleiding of enkel een luisterend oor? Je kunt in een vervelende periode in iemands leven zoveel voor hem betekenen. We maken mooie en bijzondere momenten mee die je in het hart raken. Soms vloeien er tranen maar er wordt ook vaak gelachen.”

“Ouder worden is een onderwerp dat vaak besproken wordt, vult Tine aan. “Patiënten vinden het moeilijk om hulp te vragen als iets niet meer lukt. Praten met anderen over het verlies van hun ‘oude’ leven helpt. En actief blijven natuurlijk. Hierbij gebruiken wij verschillende middelen. Zoals de Braintrainer, Ipad, of Beleef TV. Deze TV is staand of liggend te gebruiken. We spelen hier bewegingsprogramma’s op af. Maar gebruiken het ook om denkoefeningen op te doen om zo het geheugen of denkvermogen te beoordelen. Bij anderstaligen werken wij met een vertaalcomputer. Een taalbarrière is dus geen beperking. Enkel wat vreemde vertalingen, maar daar wordt dan heerlijk om gelachen. Wat ook weer helpend werkt.”

Blijven oefenen

“Als de patiënt naar huis of een andere zorginstelling gaat denken wij mee over dagbesteding of een vrijwilliger die thuis komt” vertelt Mandy. “We moedigen de patiënt aan om thuis te bewegen met behulp van YouTube. Ook geven wij geheugentrainingen of ontspanningsoefeningen mee. Onze betrokkenheid bij de patiënt houdt bij ontslag niet opeens op. Daar hoort een warme overdracht bij, vinden wij.”