Slokdarm-maagoperaties ZGT met robot toonaangevend

Jaarlijks verandert het leven van veel mensen ingrijpend wanneer ze de diagnose slokdarm- of maagkanker krijgen. Een zwaar medisch traject volgt. In de afgelopen jaren is op een aantal vlakken veel vooruitgang geboekt. Zo worden alle slokdarmoperaties in ZGT sinds vijf jaar gedaan met een robot. Het was daarmee één van de eerste ziekenhuizen in Europa die de hele slokdarmoperatie met een robot uitvoerde. Chirurg Ewout Kouwenhoven is enthousiast. “Zowel voor de patiënt als voor de chirurg heeft deze manier van opereren veel voordelen.”

Patiënten met slokdarm- of maagkanker uit Twente Achterhoek, Salland en de Vechtstreek worden voor een operatie doorverwezen naar De slokdarm-maagkliniek van ZGT. Daarmee heeft het ziekenhuis een regiofunctie. Kouwenhoven: “Eigenlijk ontstond dat een jaar of tien geleden, toen we meer slokdarm- en maagoperaties deden dan andere ziekenhuizen in de buurt. Het was een uitgelezen kans om de expertise hier te centreren en om daarmee topzorg te leveren.”

Techniek uit Amerika

Vooral op het gebied van de slokdamoperatie is veel vooruitgang geboekt. Tot tien jaar geleden gebeurde dit door het openmaken van de buik, waarna (een deel van) de slokdarm werd verwijderd en de maag als buis werd aangesloten in de hals op de resterende slokdarm. Een zware operatie. Kouwenhoven wist van een kijkoperatietechniek uit Amerika, die minder belastend voor de patiënt was. Niet alleen werden de lymfeklieren uit de borstkasholte verwijderd, maar ook werd de aansluiting tussen de maag en de slokdarm in de borstkasholte gemaakt. “Mensen herstelden vlotter na deze ingreep en hadden minder problemen met het eten.” Hij besloot de techniek in 2010 naar ZGT te halen.

Het blijkt een succes. Sinds 2010 worden goede resultaten geboekt, zo blijkt uit landelijke onderzoekscijfers van de Dutch Upper GI Cancer Audit (DUCA). Hoewel een slokdarmoperatie een grote, risicovolle ingreep is, zijn er door deze techniek minder complicaties en gaan patiënten sneller naar huis. “We hadden echter het idee dat het nog beter kon.” In 2015 werd daarom de operatie met de robot uitgevoerd. Deze fungeert als hulpmiddel van de chirurg. Het operatiegebied is klein, maar dankzij de enorme wendbaarheid van de robot is het opereren met grote precisie mogelijk.

Vier armen

“Ik heb vier armen tot mijn beschikking, terwijl ik in een ruimte naast de robot en de patiënt zit.” Een robot besturen vraagt wel wat van een operateur. “Het is echt heel anders dan wat we leerden tijdens de opleiding. Daarom riepen we meteen bij de aanschaf een robot expertteam in het leven en schaften we een simulator aan om te oefenen. ZGT is door deze expertise sinds 2017 een Europees erkende opleider voor robotgeassisteerde slokdarmoperaties. Ons ziekenhuis krijgt regelmatig bezoek van academische ziekenhuizenSlokdarm-maagoperaties ZGT met robot toonaangevend uit binnen- en buitenland en ZGT slokdarmchirurgen begeleiden collega’s bij de start van de robotgeassisteerde slokdarmoperaties in hun eigen ziekenhuis.”

Teamwork

Inmiddels deden de slokdarmchirurgen zo’n 250 operaties op de robot. “De slokdarmoperatie blijft een hele complexe operatie, met een hoog risico op complicaties. Dit kunnen we helaas nu niet verder verbeteren. Maar het beter managen van deze complicaties kan wél. Dat is echt teamwork. We werken er met elkaar hard aan om de beste zorg te leveren, zowel voor als na de ingreep. We kijken samen wat beter kan. In samenwerking met de Universiteit Twente wordt momenteel onderzocht of achteruitgang van patiënten eerder te herkennen is met inzet van nieuwe sensortechnologie. En met nieuwe verbanden tussen patiënten (neural networking) onderzoeken we ook of we nog beter kunnen inschatten wanneer patiënten veilig naar huis kunnen en zo nodig op afstand bewaakt kunnen worden.”

Samenwerking Noorwegen

Slokdarmchirurg Kjell Ovrebo uit Bergen, Noorwegen, wordt door ZGT-chirurgen Kouwenhoven en van Det opgeleid om de slokoperatie met de robot te gaan doen. De Noor is enthousiast over de samenwerking.

“In ons Haukeland Universiteitsziekenhuis in Bergen kregen wij de kans om grote en complexe operaties aan het spijsverteringsstelsel met de robot te gaan doen. Nederlandse artsen hebben veel expertise op het gebied van robotchirurgie, dus het was voor ons vanzelfsprekend om hen te vragen ons dit te leren. In Almelo zagen we bovendien een demonstratie van robotgestuurde slokdarm-en maagoperaties en we waren onder de indruk van de vaardigheid van de artsen en hun vermogen om nieuwkomers hierin op te leiden.”

"Uitstekende docenten"

Ovrebo en zijn collega’s begonnen onlangs met de robotgestuurde slokdarm- en maagoperaties. “Onze Nederlandse collega’s staan ons ter plekke bij, ze zijn uitstekende docenten. Ze hebben een enorme ervaring met zowel goedaardige als oncologische chirurgie. En ze hebben geweldige vaardigheden getoond in het onderwijzen van robotchirurgie. We voelen ons samen met hen veilig en hebben er vertrouwen in dat ze de moeilijkste situaties aankunnen.” Ovrebo en zijn collega’s zijn onder de indruk van de voordelen van het opereren met een robot. “Het zorgt voor minderwondcomplicaties. Bovendien zorgt een vergroting van details voor meer precisie van de handelingen tijdens een operatie en ik vind hechten op deze manier makkelijker dan bij elke andere
techniek die ik probeerde.”

Ook Ovrebo benadrukt dat het werken op de robot ergonomisch een grote verbetering geeft voor chirurgen. Hij is bovendien blij met de uitwisseling van kennis tussen de landen. “Kennis en strategieën kunnen we op deze manier over de grenzen heen uitwisselen. Ik vind het belangrijk om dat te blijven doen. Ik hoop dat we onze samenwerking in de toekomst voort kunnen zetten op een breder gebied van geneeskunde en chirurgie.”