Helping babies breath in Sierra Leone
In Sierra Leone is de maternale sterfte erg hoog, 1 op de 100 vrouwen sterft tijdens de zwangerschap, bevalling of in de eerste maand daarna. Toen ik deze getallen voor het eerst las kon ik mij niet voorstellen dat de cijfers van afgelopen jaar zouden zijn, maar eenmaal in het ziekenhuis, waar de cijfers gezichten krijgen zie ik dat het helaas de harde realiteit is. Ook voor de neonatale sterfte en de sterfte van kinderen onder de vijf jaar behoort Sierra Leone tot de ‘top’ van de wereld.
Ik zal in dit korte verslagje van ons bezoek niet proberen te verklaren waarom de situatie zo is als deze is, maar dat er naast de kwaliteit van de gezondheidszorg en de beschikbaarheid van deze zorg, ook andere problemen spelen moge duidelijk zijn. Dan doel ik op basisvoorzieningen zoals schoon water, riolering, begaanbare wegen, elektriciteit, veiligheid en educatie.
Zoals bekend, is Sierra Leone een land dat met hulp opkrabbelde na een verschrikkelijke burgeroorlog (1991 – 2002) waarna het land tussen 2014 en 2016 zwaar werd getroffen door de uitbraak van Ebola. Hierbij werd de gezondheidszorg met name hard getroffen, de zeer kleine aantallen medici en paramedici die het land telde werd gereduceerd tot enkele tientallen op een bevolking van 7,6 miljoen mensen.
Maternity Ward- Masanga, rechts Marion Maassen, AIGT
Op 6 februari jongstleden vertrok ik samen met mijn opleiders, beide gynaecologen te ZGT, Angelique Veenstra- van Nieuwenhoven en Peggy van der Lans, richting Masanga en het Lionheart hospital in Sierra Leone. In Parijs stapte Jeanine Punt, kinderarts en Helping Babies Breath master trainer, bij ons in het vliegtuig bewapend met een koffer vol platte poppen en ander lesmateriaal. Op 4,5 uur rijden van Lungi Airport door het groene binnenland van Sierra Leone ligt Masanga hospital. We werden ontvangen en rondgeleid door Marion Maassen, collega AIGT (Arts Internationale Gezondheid en Tropengeneeskunde in opleiding) die eveneens heel haar opleiding in het ZGT deed en nu in Masanga is voor het laatste deel van de opleiding.
De AIGT in opleiding uit het ZGT doen in Masanga, ondersteunt door ZGT Over Zee het laatste deel van hun opleiding waarbij zij gedurende zes maanden werken op de verschillende ‘wards’ van het ziekenhuis.
Het voelt vreemd en verdrietig om hier rond te lopen zo kort na het overlijden van Wouter Nolet, onze collega die hier werkzaam was voor CapaCare en getroffen werd door het Lassa virus. Het lokale personeel heeft veel A4’tjes geprint met zijn foto erop die we verspreid over het terrein tegenkomen. Als we later in het plaatsje Yele zijn, waar Wouter zijn eindstage gedaan had, komen we een groot spanbord tegen met foto’s en lieve teksten voor hem. Tevens wordt de zeer gewaardeerde AIGT Erdi Huizenga op veel plaatsen herdacht. Kort na Wouter’s overlijden is zij eveneens overleden. In Sierra Leone wordt er voluit gerouwd en herdacht, waarna het leven langzaam weer wordt opgepakt. Zowel in Masanga als in het LionHeart hospital komt men toch weer iedere ochtend naar het ziekenhuis om de best mogelijke zorg te leveren, iets waar Wouter en Erdi ook zo hun best voor hebben gedaan.
Omdat de moeder& kind- sterfte zo exorbitant hoog is in dit land lijkt het ons logisch hierop aan te grijpen met de cursus die we willen geven. Helping Babies Breath is een internationaal gestandaardiseerde cursus waarbij lesmateriaal specifiek gemaakt is voor een low resource setting zoals in Sierra Leone. We besluiten te starten met deze cursus, een uitbreiding naar Helping Mothers Survive waarin de handelingen bij bijvoorbeeld een fluxus worden geoefend zal hopelijk in de toekomst volgen. Zoals vaak in deze omstandigheden is het organiseren, de juiste mensen op de juiste plaats krijgen de grootste uitdaging. Gelukkig is dit uiteindelijk gelukt en hebben we met het team drie volle dagen de juiste mensen kunnen trainen!
Peggy van der Lans en Angelique Veenstra-van Nieuwenhoven geven instructies in Masanga hospital
Het was hartverwarmend om te zien hoe zenuwachtig de deelnemers waren, ze wilden dolgraag het certificaat behalen en daarmee laten zien wat ze konden. Aan het begin was de techniek van beademen, dus daadwerkelijk de lucht in de longen van de neonaat krijgen, een uitdaging. Daarnaast was op de klok kijken ten tijde van de geboorte of een timer indrukken zodat je weet hoe lang het duurt voordat de neonaat wel/niet ademt iets compleet nieuws en onwennig. Het was prachtig om te zien hoeveel progressie de groep maakte in korte tijd. Tot slot wilde iedereen ‘gesnapt’ (gefotografeerd) worden met zijn of haar diploma en werd deze foto steevast de nieuwe profielfoto op Facebook. Zowel in het Lionheart hospital als in het Masanga hospital is lesmateriaal achter gelaten en zal de cursus herhaald worden, want zoals we in Nederland ook weten; herhaling en oefening vormen de sleutel tot succes! Op het moment van verlaten van Sierra Leone was de eerste Covid-patiënt in Italië geïdentificeerd. De achtbaan waar de wereld daarna in is beland is ons allen bekend. In een land als Sierra Leone waar drie beademingsapparaten zijn op een bevolking 7,6 miljoen mensen is dit geen kwestie van IC bedden opschalen, de grootste uitdaging zal zijn de bestaande gezondheidszorg nog enigszins draaiende te houden en daarnaast de rust te bewaren. We houden ons hart vast.
Certificaten Helping Babies Breath met de trotse staff in het Lion Heart medical centre.
Rosa Roemers